Medikuntza herrikoia eta petrikiloak

Aitor Errazkin 2025ko mar. 11a, 15:45

Garai bateko sendabideen eta medikuntza akademikoaren arteko tirabirak argi uzten du herriaren osasuna zaintzeko bi ikuspegi kontrajarri egon zirela XIX. eta XX. mendeetan. Ignacio Maria Barriola medikuaren begiradatik abiatuta, kronika honek sendagile herrikoiek gizartean izan zuten eragin sakona aztertzen du, baita herritarren konfiantza nola irabazi zuten ere

Medikuntza akademikoak metodo zientifikoan eta hezkuntza espezializatuan oinarritzen zuen bere jarduna, baina herriko sendagileek –petrikiloek, hain zuzen ere– beste bide batzuk erabiltzen zituzten: sendabelarrak, erritu tradizionalak eta, neurri handi batean, fedea. Herriaren eguneroko bizitzan errotuta zeuden sendatze moduak ezin dira ulertu erlijioaren, sinismen kolektiboen eta komunitatearen beharren testuingurua kontuan hartu gabe.

Petrikiloak askotan mesfidantzaz begiratu zituzten akademikotik zetorren medikuntzaren alorrean, baina, aldi berean, haien zerbitzuak oso preziatuak ziren baserrietan, herrixketan eta klase xumeenen artean. Izan ere, askotan, haiek ziren herritarren osasun arazoei aurre egiteko aukera bakarra. Baina zein izan zen haien benetako eragina? Zein muga zituzten? Eta zein harreman sortu zen bi medikuntza mota hauen artean?

Gai horiek guztiak jorratzen dira kronika honetan, medikuntza herrikoia eta akademikoa elkarren osagarri edo aurkari ote diren aztertuz, eta sendabideek gizartean duten esanahi sakonagoaz hausnartuz.