Gasteizen urriaren 12an egindako ekitaldi frankistaren ondorioz, 14 erakunde memorialistek Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen eta Biktimen Arretarako Zuzendaritzari salaketa aurkezteko asmoa agertu dute. Antolatzaileen esanetan, ekitaldian sinbologia frankista eta diktadura goraipatzen zuten ikurrak, keinuak eta diskurtsoak agertu ziren, eta horrek “frankismoaren biktimak berriro umiliatu eta biktimizatu” zituela adierazi dute.
Salaketa honekin bat egin dute, besteak beste, Bidasoaldeko elkarte memorialistak, Asociación Republicana Irunesa Nicolás Guerendiain eta Kepa Ordoki Memoria Historikoa Bidasoan elkarteak ere, euren babesa adieraziz. Horiez gain, sinatzaileak dira: Goldatu elkarte sozio-kulturala, Intxorta1937 Kultur Elkartea, San Fermines 78, Martxoak 3 – Asociación de Víctimas del 3 de Marzo Gogoan, Gernika Batzordea, Asociación 6 de Marzo por Juan Gabriel Rodrigo Knafo, Ateneo Republicano de Álava Eraiki, Gogoan Sestao, Comisión Memoria Histórica CNT Euskadi, Oroituz – Andoainen, Tolosako Errepublikanoak – Foro Republicano de Tolosa, eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokia (GEBehatokia).
Erakunde hauek salatu dute Ertzaintzak eta udal-poliziek ez zutela ekitaldia eragozteko edo amaiarazteko beharrezko neurririk hartu, eta horrek ardura zuzena ematen diela Segurtasun Sailari eta Gasteizko Udalari. Memoria Legearen arabera, halako kasuetan erantzukizun partekatua dago bai ekintzak egin zituztenen artean, bai horiek baimendu edo babestu zituztenen artean.
Salatzaileen esanetan, “ez da onargarria Falange bezalako alderdi faxista bat, 50 urte igaro ondoren, berriro kalera ateratzea diktaduraren apologia eginez”. Gogorarazi dute Gasteiz bezalako hirian, 1976ko martxoaren 3ko sarraskiaren eta frankismoaren errepresioaren oroimena bizirik dagoela, eta horrelako ekintzek “biktimen duintasuna iraintzen dutela”.
Azkenik, elkarteek Eusko Jaurlaritzari eskatu diote Falange Española alderdia legez kanpo uzteko eta desegiteko espediente juridikoa abiatzeko, eta baita salatzaileei “arau-haustearen biktima” gisa aitortza egiteko, prozesuaren jarraipena egiteko eskubidea bermatzeko.
Frankismoaren biktimen hitzetan, “isiltasunaren eta beldurraren urte luzeak atzean utzi nahi ditugu; memoria, egia eta justizia dira gure duintasunerako oinarriak”