Gehienok ezagutu dugu Aralar, mendi buelta baten bidez, iraupen eskiaren bidez, izan Igaratzako aterpetik, Guardetxetik, Santutegitik, eta hala bertako ondare zabalaz gozatzeko aukera izan dugu (izan gune megalitikoak, saroiak, basabizitza, kobazuloak, mitologia).